Wysokość odszkodowania za nieruchomości przejęte na rzecz Skarbu Państwa ustala wojewoda w postępowaniu administracyjnym. Sprawa taka wszczynana jest z urzędu, co oznacza, że z chwilą, gdy decyzja o ZRID stała się ostateczna i wykonalna, wojewoda bez jakiegokolwiek żądania dotychczasowego właściciela lub zarządcy drogi, powinien
Zatem plan zagospodarowania przestrzennego przewiduje poszerzenie drogi kosztem Pana działki. Opis, o ile droga ma zostać poszerzona, znajduje się w treści planu. Zasadniczo gmina zobowiązana jest wykupić działki po uchwaleniu planu. Jeśli tego nie zrobiła, w celu wytyczenia granicy proszę złożyć wniosek o wydzielenie działki pod drogę. Zgodnie z ustawą o gospodarce nieruchomościami: „Art. 98. 1. Działki gruntu wydzielone pod drogi publiczne: gminne, powiatowe, wojewódzkie, krajowe – z nieruchomości, której podział został dokonany na wniosek właściciela, przechodzą z mocy prawa odpowiednio na własność gminy, powiatu, województwa lub Skarbu Państwa z dniem, w którym decyzja zatwierdzająca projekt podziału stała się ostateczna, a orzeczenie o podziale prawomocne. Przepis ten stosuje się także do nieruchomości, której podział został dokonany na wniosek użytkownika wieczystego, z tym że prawo użytkowania wieczystego działek gruntu wydzielonych pod drogi publiczne wygasa z dniem, w którym decyzja zatwierdzająca projekt podziału stała się ostateczna, a orzeczenie o podziale prawomocne. 2. Właściwy organ składa wniosek o ujawnienie w księdze wieczystej praw gminy, powiatu, województwa lub Skarbu Państwa do działek gruntu wydzielonych pod drogi publiczne. 3. Za działki gruntu, o których mowa w ust. 1, przysługuje odszkodowanie w wysokości uzgodnionej między właścicielem lub użytkownikiem wieczystym a właściwym organem. Jeżeli do takiego uzgodnienia nie dojdzie, odszkodowanie ustala się i wypłaca według zasad i trybu obowiązujących przy wywłaszczaniu nieruchomości. 4. Jeżeli w wyniku podziału nieruchomości wzrośnie jej wartość, wójt, burmistrz albo prezydent miasta może ustalić w drodze decyzji opłatę adiacencką z tego tytułu. Stawkę procentową opłaty adiacenckiej ustala rada gminy w drodze uchwały w wysokości nie większej niż 50% różnicy wartości nieruchomości. Przepisy art. 145, art. 146 ust. 2 i ust. 3, art. 147 oraz art. 148 ust. 1-3 stosuje się odpowiednio.” Z wydzieleniem gruntu pod drogę przy podziale nieruchomości mamy do czynienia w wypadku, kiedy w planie miejscowym terenu objętego podziałem zostały przewidziane linie rozgraniczające ulice, place oraz drogi publiczne. Sprawę tę wyjaśnił jednoznacznie Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 29 marca 1995 r. (III ARN 7/95 , OSNAPiUS 1995, nr 17, poz. 213), stwierdzając, że „wydzielenie z nieruchomości w trybie art. 10 ust. 5 ustawy z dnia 29 kwietnia 1985 r. o gospodarce gruntami i wywłaszczaniu nieruchomości (jedn. tekst: Dz. U. z 1991 r. Nr 30, poz. 127) pasa gruntu z przeznaczeniem na ogólnie dostępną drogę może nastąpić na wniosek właściciela nieruchomości i tylko wówczas, gdy miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego określa przebieg tej drogi”. W ten sposób: ustali Pan przebieg granicy; uzyska odszkodowanie za grunt. Odszkodowanie za grunty wydzielone pod drogi z nieruchomości objętej podziałem jest wyłącznie konsekwencją odjęcia prawa własności albo prawa użytkowania wieczystego. Należy się więc ono niezależnie od tego, czy w wyniku podziału nieruchomości i wydzielenia drogi wartość nieruchomości wzrosła i dotychczasowy właściciel albo użytkownik wieczysty odniósł z tego tytułu korzyści. Tak na gruncie art. 10 ust. 5 nie obowiązującej już ustawy o gospodarce gruntami i wywłaszczaniu nieruchomości orzekł Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z dnia 19 marca 1993 r. (IV SA 1354/92, ONSA 1994, nr 2, poz. 68). Odszkodowanie za grunty przejęte pod drogi ustala się w odrębnym postępowaniu po uprawomocnieniu się decyzji o zatwierdzeniu projektu podziału nieruchomości (patrz wyrok NSA z dnia 6 grudnia 1995 r., SA/Lu 668/95, Glosa 1996, nr 9, s. 28). O odrębności postępowania w przedmiocie odszkodowania przesądza fakt, że decyzje w tych dwóch sprawach (o zatwierdzeniu projektu podziału oraz o odszkodowaniu) wydawane są przez dwa różne organy: pierwsza przez wójta, burmistrza lub prezydenta miasta, a druga – przez starostę. Problem tylko tkwi w terminie, w jakim decyzja o odszkodowaniu powinna być wydana i odszkodowanie powinno być wypłacone. Sprawy nie załatwia odesłanie w komentowanym przepisie do zasad i trybu obowiązujących przy wywłaszczaniu nieruchomości. Wszczęcie postępowania w sprawie wydania decyzji o odszkodowaniu następuje dopiero w razie niedojścia do uzgodnienia wysokości odszkodowania między właścicielem lub użytkownikiem wieczystym gruntu zajętego pod drogę a organem wykonawczym gminy, zarządem powiatu, zarządem województwa albo starostą reprezentującym Skarb Państwa. Ustawa jednak nie zawiera przepisu dyscyplinującego właściwy organ do podjęcia i przeprowadzenia tych uzgodnień. Pozwala to na odkładanie w czasie rokowań z właścicielem lub użytkownikiem wieczystym. Sprawa ta była przedmiotem interwencji Rzecznika Praw Obywatelskich u Ministra Rozwoju Regionalnego i Budownictwa, o czym informowała „Rzeczpospolita” w nr 16 (5789) z dnia 19 stycznia 2001 r. Formułowane są wnioski de lege ferenda o ustalenie w ustawie maksymalnego terminu na przeprowadzenie uzgodnień w sprawie wysokości odszkodowania oraz na jego wypłatę. Jeśli masz podobny problem prawny, zadaj pytanie naszemu prawnikowi (przygotowujemy też pisma) w formularzu poniżej ▼▼▼ Zapytaj prawnika - porady prawne online .
Odszkodowanie za wywłaszczenie obecnie. Zgodnie z aktualnie obowiązującymi przepisami wysokość odszkodowania ustala się według stanu, przeznaczenia i wartości, wywłaszczonej nieruchomości w dniu wydania decyzji o wywłaszczeniu. Podstawę ustalenia wysokości odszkodowania stanowi natomiast, z drobnymi wyjątkami, wartość rynkowa
FUNKCJONOWANIE SAMORZĄDU - SAS 7 / 2013 OPIS SYTUACJI Współwłaściciele nieruchomości wystąpili z wnioskiem o zatwierdzenie podziału nieruchomości. Decyzją z 2000 r. burmistrz zatwierdził podział nieruchomości i na jej podstawie przeszły z mocy prawa na własność gminy działki wydzielone pod drogi publiczne. W wyniku zmiany planu miejscowego, działki te stały się zbędne pod drogi i gmina je zbyła. W 2012 r. z wnioskiem o wypłacenie odszkodowania za działki przejęte pod drogi na rzecz gminy, wystąpili poprzedni ich współwłaściciele. PYTANIE RADNEGO MIASTA Czy gmina jest zobowiązana do ustalenia i wypłaty odszkodowania za przejęte, na podstawie powyższej decyzji działki, jeżeli obecnie nie jest już ich właścicielem, a wcześniej pomiędzy gminą a współwłaścicielami nie nastąpiło rozliczenie z tego tytułu? ODPOWIEDŹ PRAWNIKA Gmina jest zobowiązana do wypłaty odszkodowania na rzecz dotychczasowych właścicieli działki, jeżeli do tej pory nie doszło do rozliczenia z tytułu przejęcia gruntów pod drogi publiczne. Na obowiązek wypłaty odszkodowania przez gminę wskazuje art. 98 ust. 3 ustawy o gospodarce nieruchomościami (zwanej dalej W świetle tego przepisu bez znaczenia jest fakt czy na gruncie, który w związku z wydaniem decyzji podziałowej przeszedł na własność gminy, zrealizowano cel inwestycyjny w postaci drogi publicznej czy też nie. Bez znaczenia, z punktu widzenia ciążącego na gminie obowiązku wypłaty odszkodowania, jest także to czy wniosek o wypłatę odszkodowania został złożony w chwili, gdy właścicielem gruntów przejętych pod drogi była gmina czy też inny podmiot. Zgodnie z art. 98 działki gruntu wydzielone pod drogi publiczne: gminne, powiatowe, wojewódzkie, krajowe – z nieruchomości, której podział został dokonany na wniosek właściciela, przechodzą, z mocy prawa, odpowiednio na własność gminy, powiatu, województwa lub Skarbu Państwa z dniem, w którym decyzja zatwierdzająca podział stała się ostateczna albo orzeczenie o podziale prawomocne. Przepis ten stosuje się także do nieruchomości, której podział został dokonany na wniosek użytkownika wieczystego, z tym, że prawo użytkowania wieczystego działek gruntu wydzielonych pod drogi publiczne wygasa z dniem, w którym decyzja zatwierdzająca podział stała się ostateczna albo orzeczenie o podziale prawomocne. Przepis stosuje się odpowiednio przy wydzielaniu działek gruntu pod poszerzenie istniejących dróg publicznych. Z powyższej regulacji jasno wynika, że dotychczasowy właściciel gruntu traci jego własność z chwilą, gdy decyzja zatwierdzająca podział uzyskała walor decyzji ostatecznej. Z tą właśnie chwilą powstaje przysporzenie po stronie inwestora w postaci uzyskania prawa do wydzielonego gruntu, a po stronie dotychczasowego właściciela (właścicieli) uprawnienie do żądania wypłaty odszkodowania. Zgodnie z art. 98 ust. 3 za działki gruntu, o których mowa w ust. 1, przysługuje odszkodowanie w wysokości uzgodnionej między właścicielem lub użytkownikiem wieczystym a właściwym organem. Przepis art. 131 stosuje się odpowiednio. Jeżeli do takiego uzgodnienia nie dojdzie, na wniosek właściciela lub użytkownika wieczystego odszkodowanie ustala się i wypłaca według zasad i trybu obowiązujących przy wywłaszczaniu nieruchomości. Prawo żądania przez dotychczasowego właściciela odszkodowania stanowi formę wyrównania mu uszczuplenia jego majątku, jakiego doznał w związku z utratą prawa własności do przejmowanych gruntów. Wyżej wymienione przepisy nie uzależniają więc prawa dotychczasowego właściciela działek do żądania odszkodowania od tego, czy na przejętej w wyniku podziału działce została zrealizowana droga publiczna. Nie do przyjęcia byłby pogląd, zgodnie z którym prawo żądania odszkodowania przez dotychczasowych właścicieli byłoby uzasadnione od tego czy doszło do realizacji planowanej inwestycji czy nie, gdyż kwestie są zależne wyłącznie od organów władzy publicznej, a nie od byłych właścicieli. Przyjęcie takiego stanowiska mogłoby doprowadzić do sytuacji, w której gmina rezygnując z wcześniejszych planów inwestycyjnych uzyskiwałaby prawo własności gruntów nieodpłatnie. Pogląd taki stałby w oczywistej sprzeczności z konstytucyjnymi zasadą demokratycznego państwa prawnego (art. 2 Konstytucji RP). Odszkodowanie opisane w art. 98 ust. 3 przysługuje także wtedy, gdy działki przejęte pod drogi publiczne stały się zbędne na ten cel inwestycyjny. Nie można również uznać, że gmina nie jest zobowiązana do wypłaty odszkodowania, gdyż działki przejęte nie należą już do niej. W wyniku postępowania podziałowego to właśnie gmina uzyskała przysporzenie w postaci własności wydzielonych działek i to ona została zobligowana przez ustawodawcę do wypłaty odszkodowania. Ponadto z twierdzenia pytającej wynika, że gmina zbyła przedmiotowe działki, a zatem w wyniku ich przejęcia uzyskała wymierną korzyść. Ustawodawca nie ograniczył czasowo uprawnienia byłego właściciela przejętych działek do żądania odszkodowania. WAŻNEUprawnienie do żądania odszkodowania na podstawie przepisów jako roszczenie publicznoprawne, nie podlega przedawnieniu (por. tezę wyroku NSA z dnia 28 lipca 2011 r., sygn. akt I OSK 1339/10, LEX nr 1082633). Wniosek o wypłatę odszkodowania powinien zostać rozpoznany, pomimo upływu od daty wydania decyzji podziałowej prawie 12 lat. Michał Pęczkowski Podstawa prawna– Ustawa z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami ( z 2010 r. Nr 102, poz. 651 ze zm.)– Konstytucja RP WRÓĆ DO SPISU TREŚCI
ustalenie wysokości odszkodowania za grunty przeznaczone pod drogi publiczne 2.1. Zasady ogólne Za nieruchomości zajęte lub przeznaczone pod drogi publiczne zgodnie z prze-pisami prawa należy się słuszne odszkodowanie. Zasady ustalania wysokości od-szkodowania za grunty przeznaczone pod drogi publiczne regulują takie przepisy prawa, jak:
Ustawa z dnia 10 kwietnia 2003 r. o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych – nazywana popularnie specustawą drogową – uprawnia organ do wywłaszczenia nieruchomości i gruntów (w tym rolnych), na terenie których ma docelowo być realizowana budowa drogi. Właścicielom wywłaszczonej ziemi rolnej przysługuje odszkodowanie, które w uzasadnionych przypadkach może zostać podwyższone. Decyzja ZRID ZRID – zezwolenie na realizację inwestycji drogowej – wydawane jest w formie decyzji administracyjnej. Decyzja ZRID wydawana jest na wniosek inwestora. W zależności od kategorii dróg, których ma dotyczyć inwestycja, decyzję ZRID może wydać starosta (w stosunku do dróg gminnych i powiatowych) lub wojewoda (dla dróg krajowych i wojewódzkich). Sama decyzja ZRID powinna zostać wydana maksymalnie w ciągu 90 dni od dnia złożenia wniosku, a właściciel nieruchomości rolnej, której dotyczy postępowanie prowadzące do jej wydania, powinien być poinformowany o jego wszczęciu. Obowiązek zawiadomienia właściciela nieruchomości dotyczy również samego wydania decyzji ZRID. Wydanie nieruchomości Jednym z bezpośrednich skutków prawnych decyzji ZRID jest dokonanie podziału (lub scalenia) gruntów według potrzeb inwestora oraz przeniesienie prawa własności do danej nieruchomości na rzecz Skarbu Państwa czy właściwą jednostkę samorządu terytorialnego. Tym samym dotychczasowy właściciel ziemi rolnej objętej decyzją ZRID traci prawo własności i możliwość dalszego nią gospodarowania. Co więcej, ma też obowiązek wydania nieruchomości w określonym czasie, tj. w ciągu 120 dni od daty wydania decyzji ZRID. Termin ten nie obowiązuje jednak w przypadku decyzji ZRID z rygorem natychmiastowej wykonalności, która zobowiązuje do niezwłocznego wydania nieruchomości. Należne odszkodowanie Osobom, które utraciły swój majątek w skutek decyzji ZRID, przysługuje odszkodowanie za wywłaszczenie nieruchomości pod drogi. Decyzja określająca jego wysokość wydawana jest przez ten sam organ, który wydał zezwolenie na realizację inwestycji drogowej. Starosta bądź wojewoda powinien ją wydać w ciągu 30 dni od dnia, w którym decyzja ZRID stała się ostateczną. W przypadku decyzji ZRID o rygorze natychmiastowej wykonalności termin ten jest wydłużony do 60 dni. Oczekując na wydanie decyzji ustalającej wysokość należnego odszkodowania, warto zwracać uwagę na dotrzymywanie przez organ obowiązujących terminów. Praktyka wskazuje, że rzadko zostają one zachowane. Dowodem są wyniki kontroli NIK przeprowadzone w Mazowieckim Urzędzie Wojewódzkim oraz w warszawskim oddziale GDDKiA w zakresie nabywania nieruchomości pod drogi krajowe objęte Programem Dróg Krajowych w latach 2008-2013, które wskazują, że średni czas prowadzenia postępowania zmierzającego do ustalenia wysokości należnego odszkodowania wynosił od 185 do 200 dni. Samo odszkodowanie ustalane jest na podstawie operatu szacunkowego nieruchomości opracowanego przez biegłego rzeczoznawcę majątkowego. Odszkodowanie +5% Przyznane w wydanej przez organ decyzji odszkodowanie za wywłaszczenie może zostać powiększone o 5% przyznanej kwoty. Aby móc skorzystać z tej opcji, należy wydać nieruchomość w ciągu 30 dni. Co istotne, termin ten liczony jest od dnia: • doręczenia zawiadomienia o wydaniu decyzji ZRID, • doręczenia postanowienia o nadaniu decyzji ZRID rygoru natychmiastowej wykonalności, • ustatecznienia się decyzji ZRID. Warto też zwrócić uwagę na orzecznictwo sądów w zakresie wydania nieruchomości w terminie uprawniającym do pozyskania większego odszkodowania. Jak wskazał Naczelny Sąd Administracyjny, warunkiem otrzymania podwyższonego odszkodowania jest przekazanie nieruchomości we wskazanym terminie w sposób wyraźny (np. poprzez złożenie odpowiedniego oświadczenia woli). Sama wola wydania nieruchomości przez dotychczasowego właściciela nie jest wystarczająca. Kluczowe jest objęcie wydawanego mienia przez inwestora (wyrok NSA z 10 kwietnia 2019 r., sygn. akt I OSK 2027/18). Dlatego najlepszym dowodem na wydanie nieruchomości w terminie jest złożenie oświadczenia woli przez wydającego bądź sporządzenie protokołu zdawczo-zbiorczego. 10 tys. zł więcej Wywłaszczenie na mocy ZRID może obejmować również budynek mieszkalny bądź budynek, w którym został wyodrębniony lokal o charakterze mieszkalnym. W takiej sytuacji wywłaszczonym przysługuje zwiększenie wysokości przyznanego odszkodowania o dodatkowe 10 tys. zł. Co ważne, kwota ta przeznaczona jest na jedną nieruchomość gruntową. W przypadku, kiedy budynek mieszkalny objęty jest współwłasnością, kwota 10 tys. zł ulega podziałowi między współwłaścicieli. Dodatek do odszkodowania przyznawany jest jednokrotnie również w przypadku, gdy dany budynek mieszkalny zlokalizowany jest na dwóch przyległych gruntach. Warto też zwrócić uwagę, że jedynym kryterium uprawniającym do zwiększenia odszkodowania o 10 tys. zł jest kryterium „zamieszkania”. Zameldowanie w konkretnej nieruchomości czy lokalu nie jest obowiązkowe. Jeśli organ będzie miał wątpliwości w tym zakresie, ma prawo do przeprowadzenia postępowania wyjaśniającego. Przysługujące prawa Możliwość podwyższenia należnego odszkodowania za wywłaszczenie nieruchomości pod drogi jest zagwarantowane prawnie po spełnieniu określonych warunków. Biorąc jednak pod uwagę, że organ nie ma obowiązku instruowania strony w tym zakresie, wielu wywłaszczonych nie korzysta z przysługujących im praw. Dlatego w takich sytuacjach warto korzystać ze wsparcia doświadczonych prawników, którzy nie tylko wyjaśnią wszystkie przysługujące wywłaszczonym prawa, ale również pomogą w dopełnieniu wszystkich warunków uprawniających do przyznania wyższego odszkodowania. Samo odszkodowanie powinno zostać wypłacone przez inwestora w ciągu 14 dni od dnia, w którym decyzja stała się ostateczna. Patron merytoryczny artykułu: INLEGIS Kancelarie Prawne – Wywłaszczenie Nieruchomości ul. Podwale 83/7 50-414 Wrocław tel: 793 101 800 (Artykuł sponsorowany) Podobne wpisy
Wysokość odszkodowania za wywłaszczenie – „zasada korzyści” Podział nieruchomości – scalenie i podział – opłata adiacencka – czy możemy próbować ją obniżyć? Scalenie i podział nieruchomości – odszkodowanie za grunty przejęte pod drogi; Wywłaszczenie – ustalone odszkodowanie jest zbyt niskie
Scalenie i podział nieruchomości jest rzadko wykorzystywaną procedurą, w ramach której dochodzi do „skomasowania” gruntów na określonym obszarze, a następnie przydzieleniu każdemu uczestnikowi scalenia działek gruntu o odpowiednim areale, pomniejszonych o powierzchnię niezbędną do wydzielenia nowych dróg publicznych. Przejęcie przez gminę gruntów w powyższym trybie stanowi wywłaszczenie, za które to - zgodnie z art. 21 ust. 2 Konstytucji - byłemu właścicielowi przysługuje odszkodowanie odpowiadające ich wartości rynkowej. Podobnie, jak przy podziale nieruchomości, odszkodowanie to w pierwszej kolejności jest ustalane w drodze uzgodnień między byłym właścicielem a urzędem, co gminy bardzo często wykorzystują w celu odwleczenia momentu jego wypłaty lub maksymalnego obniżenia wysokości rekompensaty. Stosowane przez urzędy taktyki są więc w tym przypadku takie same, jak przy odszkodowaniach należnych za grunty przejęte w ramach „prostych” podziałów nieruchomości, dokonywanych przez pojedynczych właścicieli, dlatego też celem ich bardziej szczegółowego omówienia należy odesłać do znajdującego się na blogu artykułu Wywłaszczenie przy podziale nieruchomości dotyczącego taktyk gmin stosowanych przy domaganiu się przez byłych właścicieli odszkodowań za grunty przejęte na podstawie decyzji podziałowych, znajdującego się na blogu. Bardzo istotną kwestią, która różni sprawę o ustalenie odszkodowania za grunt przejęty w wyniku scalenia i podziału, od sprawy ustalenia odszkodowania za grunt przejęty w ramach „prostego” podziału, jest sposób dokonywania wyceny gruntu. Mianowicie, o ile w przypadku „prostego” podziału na własność gminy przechodzi część naszej działki przeznaczona w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego pod drogę publiczną, przez co wartość tego gruntu ustalana jest wg jego drogowego przeznaczenia (oprócz wyjątków szczegółowo omówionych w artykule Wysokość odszkodowania za wywłaszczenie - „zasada korzyści”, o tyle w przypadku scalenia i podziału mamy do czynienia z sytuacją, w której nasza działka pomniejszana jest proporcjonalnie do powierzchni wszystkich nieruchomości objętych scaleniem i podziałem oraz do ogólnej powierzchni działek gruntu wydzielonych pod nowe drogi i pod poszerzenie dróg istniejących. Okoliczność ta rodzi kardynalne skutki dla dokonywania wyceny wywłaszczonego od nas gruntu w ramach procedury scalenia i podziału, co celem dokładnego zobrazowania chcielibyśmy przedstawić Państwu na konkretnym przykładzie. Mianowicie, załóżmy, że nasza działka o powierzchni jednego hektara, przed scaleniem i podziałem przeznaczona była w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego pod budownictwo mieszkaniowe jednorodzinne oraz pod drogę publiczną, przy czym część o przeznaczeniu mieszkaniowym posiadała powierzchnię 0,8 hektara, natomiast część o przeznaczeniu drogowym 0,2 hektara. W związku z tym, dokonujący wyceny naszego gruntu rzeczoznawca majątkowy ma obowiązek w pierwszej kolejności wycenić cały grunt wg jego przeznaczenia w całości, a następnie dokonać analizy, czy tak ustalona wartość jest wyższa od wartości wg przeznaczenia drogowego (porównanie to wynika oczywiście z zastosowania wspomnianej oraz szczegółowo omówionej w tym artykule Wysokość odszkodowania za wywłaszczenie - „zasada korzyści”. W przypadku działki przeznaczonej w przeważającej części pod budownictwo mieszkaniowe odpowiedź jest oczywista, w związku z czym rzeczoznawca ma obowiązek ustalić wartość całej działki (np. na 400 zł za m2), a następnie przemnożyć tę wartość przez ilość metrów, o które pomniejszona została nasza działka. Tak ustalona kwota będzie kwotą przysługującego nam odszkodowania. Dzieje się tak właśnie dlatego, że jak już wyżej wskazano, w procedurze scalenia i podziału nie jest wywłaszczana od nas „fizyczna”, możliwa do ustalenia w terenie część działki o przeznaczeniu drogowym, lecz pomniejszana jest proporcjonalnie, a zarazem „abstrakcyjnie” całość naszej działki. Warto nadmienić również, że kwestia ta była kwestią sporu pomiędzy reprezentowanymi przez nas osobami wywłaszczonymi a gminą, która oczywiście domagała się wyceny wg (dużo mniej wartego) przeznaczenia drogowego, jednak zarówno orzekające urzędy, jak i sąd administracyjny w prawomocnym wyroku, w sposób jednoznaczny przyznał rację naszej argumentacji.
Odszkodowanie domagać się można nie tylko za grunty wywłaszczone. Odszkodowania za wywłaszczenie nieruchomości można dochodzić po wielu latach. Odszkodowań dochodzić można także za majątek wywłaszczony nie tylko na podstawie przepisów ustawy o gospodarce nieruchomościami oraz specustawy drogowej tj.
Przejmowanie gruntów przez podmioty publiczne, w celu wydzielenia ich na drogi publiczne, stanowi realizację jawnych celów publicznych. Możliwość tego typu przejęcia została przewidziana w art. 98 Ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami (dalej również jako „Ustawa” lub „ Ponadto, zgodnie ze wskazanym artykułem właścicielowi wydzielonego gruntu przysługuje odszkodowanie. Spis treściWydzielenie gruntuWydzielenie z nieruchomości działki gruntu w celu przeznaczenia na drogę publiczną jest możliwe, jeżeli wydzielana część nieruchomości została przeznaczona na drogę publiczną według planu zagospodarowania przestrzennego. W sytuacji, gdy planu takiego nie ma, niezbędne jest wydanie decyzji administracyjnej o ustaleniu lokalizacji drogi publicznej. Kolejnym etapem jest podział wybranej nieruchomościPodziału nieruchomości dokonuje się sporządzając podział geodezyjny nieruchomości, z której nastąpić ma wydzielenie. Wskazanego podziału dokonuje się na wniosek właściciela. W pierwszej kolejności dokonuje się sporządzenia wstępnego planu podziału, a w następnej kolejności właściwego projektu podziału. W przypadku ostatecznego planu podziału musi on zostać wykonany przez geodetę, projekt wstępny natomiast można wykonać własnoręcznie korzystając z mapy zasadniczej, którą uzyskać można w Powiatowym Ośrodku Dokumentacji Geodezyjnej i prawa własnościWe wskazanym art. 98 ust. 1 wskazano, że „Działki gruntu wydzielone pod drogi publiczne: gminne, powiatowe, wojewódzkie, krajowe – z nieruchomości, której podział został dokonany na wniosek właściciela, przechodzą, z mocy prawa, odpowiednio na własność gminy, powiatu, województwa lub Skarbu Państwa z dniem, w którym decyzja zatwierdzająca podział stała się ostateczna albo orzeczenie o podziale prawomocne.”. Przepis ten stosuje się również w przypadku nieruchomości, której podział został dokonany na wniosek użytkownika wieczystego, z tym że prawo użytkowania wieczystego działek gruntu wydzielonych pod drogi publiczne wygasa z dniem, w którym decyzja zatwierdzająca podział stała się ostateczna albo orzeczenie o podziale prawomocne. W związku z powyższym kolejnym krokiem jest podjęcie przez podmiot publiczny decyzji zatwierdzającej sporządzony przez geodetę podział nieruchomości. Zgodnie z przytoczonym artykułem, wydzielona pod drogę publiczną nieruchomość przechodzi na własność Skarbu Państwa lub odpowiedniej jednostki samorządu terytorialnego z dniem, w którym decyzja ta stała się ostateczna albo orzeczenie o podziale prawomocne. Wynika to również z orzecznictwa, przytoczyć można wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gdańsku z dnia 19 kwietnia 2018 r. (II SA/Gd 61/2018) „Skutki prawne, o których mowa w art. 98 ust. 1 w postaci utraty własności lub prawa użytkowania wieczystego działek wydzielonych pod drogi publiczne nie są przedmiotem rozstrzygnięcia decyzji zatwierdzającej podział nieruchomości, ale są następstwem wydania tej decyzji, przejście prawa własności następuje bowiem z mocy samego prawa.”Po przejściu własności wydzielonej nieruchomości na Skarb Państwa lub jednostkę samorządu terytorialnego konieczne jest dokonanie wpisu w Księdze Wieczystej. Jak wskazano w art. 98 ust. 2 Ustawy wpisu takiego dokonuje właściwy organ, jednak wiele osób, w celu przyspieszenia całej procedury, decyduje się na samodzielne złożenie wniosku o dokonanie wpisu w Księdze w sytuacji przejęcia gruntu na drogę publiczną zostało przewidziane art. 98 ust. 3 – „Za działki gruntu, o których mowa w ust. 1, przysługuje odszkodowanie w wysokości uzgodnionej między właścicielem lub użytkownikiem wieczystym a właściwym organem. Przepis art. 131 stosuje się odpowiednio. Jeżeli do takiego uzgodnienia nie dojdzie, na wniosek właściciela lub użytkownika wieczystego odszkodowanie ustala się i wypłaca według zasad i trybu obowiązujących przy wywłaszczaniu nieruchomości.”. Wspomniany w przytaczanym przepisie art. 131 przewiduje możliwość przyznania przez organ, w ramach odszkodowania, nieruchomości za grunt wydzielony pod drogę publiczną wypłacane są przez właściwy organ. We wniosku dotyczącym tego typu odszkodowania wskazać należy jakiej działki ewidencyjnej dotyczy wniosek, nr księgi wieczystej oraz podać informacje dotyczące decyzji zatwierdzającej podział – numer oraz dzień jej złożeniu wniosku rozpoczyna się etap rokowania, czyli uzgodnień dotyczących wartości nabywanych w drodze umowy praw własności, przeprowadzane między starostą, wykonującym zadania z zakresu administracji rządowej lub, w przypadku jednostki samorządu terytorialnego, jej organem wykonawczym, a właścicielem lub użytkownikiem wieczystym nieruchomości, a także osobą, której przysługuje do nieruchomości ograniczone prawo rzeczowe. Jeżeli strony osiągną porozumienie, następuje wypłata odszkodowania w ustalonej kwocie. Przepisy ustawy o gospodarce nieruchomości nie regulują szczegółów przeprowadzania uzgodnień. Proces ten, sprowadzający się w istocie do wypracowania przez zainteresowane strony, w drodze negocjacji, warunków na jakich gotowe są one zawrzeć satysfakcjonującą je umowę w sprawie wysokości odszkodowania, jest pozostawiony woli samych sytuacji, w której prowadzone negocjacje okażą się bezskuteczne, czyli porozumienie nie zostanie zawarte, na wniosek właściciela lub użytkownika wieczystego odszkodowanie ustala się i wypłaca według zasad i trybu obowiązujących przy wywłaszczaniu nieruchomości, zgodnie z Ustawą. Przeprowadzenie rokowań, wskazanych powyżej, jest jednak obligatoryjne i bez ich przeprowadzenia nie jest dopuszczalne wszczęcie postępowania odszkodowaniaWysokość odszkodowania, zgodnie z art. 130 ustala się według stanu i przeznaczenia nieruchomości odpowiednio w dniu wydania decyzji o podziale lub podjęcia uchwały o przystąpieniu do scalenia i podziału oraz jej wartości w dniu wydania decyzji o odszkodowaniu. Odszkodowanie powinno odpowiadać wartości rynkowej wywłaszczonej nieruchomości, dlatego też ustalenie wysokości odszkodowania następuje po uzyskaniu opinii rzeczoznawcy majątkowego, określającej wartość nieruchomości. Rzeczoznawca bierze pod uwagę takie czynniki jak: rodzaj gruntu, położenie, sposób użytkowania, przeznaczenie, stan nieruchomości oraz aktualnie kształtujące się ceny w obrocie nieruchomościami. W omawianej sytuacji organ wydaje odrębną decyzję o odszkodowaniu. Jeżeli akceptujemy wysokość odszkodowania wskazaną w decyzji nastąpi wypłata odszkodowania. Jednak, jeśli uważamy, że nie jest ona odpowiednia, od decyzji tej przysługuje odwołanie. W następnej kolejności istnieje również możliwość złożenia skargi do wojewódzkiego sądu na złożenie wniosku o odszkodowanieW pierwszej kolejności należy zaznaczyć, że żądanie ustalenia i wypłaty odszkodowania nie ulega przedawnieniu, chyba że przepis szczególny przewiduje wygaśnięcie tych uprawnień. Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z 20 listopada 2008 roku (I OSK 1588/07) jasno uznał, że „skoro roszczenie o zapłatę odszkodowania powstało na gruncie stosunku administracyjnego, to jego realizacja wraz z oceną wszystkich skutków prawnych – w tym również przedawnienia – winna być oceniana na podstawie przepisów materialnych prawa administracyjnego. (…) na gruncie prawa administracyjnego o przedawnieniu roszczenia można mówić jedynie wówczas, gdy przepis prawa wyraźnie tak stanowi”. W kwestii odszkodowania za drogi, które w wyniku podziału przeszły na własność gminy, brak jest przepisów, które ustalałyby jakiekolwiek terminy przedstawiono powyżej, pomimo faktu, że za działki gruntu wydzielone pod drogi publiczne, które przeszły na własność Skarbu Państwa albo jednostki samorządu terytorialnego, przysługuje odszkodowanie, co zostało zagwarantowane w Ustawie oraz Konstytucji RP, to uzyskanie go w wysokości odpowiadającej właścicielowi wydzielanej działki jest procesem złożonym i czasochłonnym. Osobom, których działka została wydzielona pod drogi publiczne, zalecany jest kontakt z prawnikiem, posiadającym bogatą wiedzę zarówno teoretyczną jak i praktyczną związaną z uzyskiwaniem odszkodowań od Skarbu Państwa lub jednostki samorządu zainteresował Państwa opisany wyżej temat, zapraszamy do kontaktu z Kancelarią (tel.: +48 17 307 07 66, +48 12 307 09 88 lub e-mail: kancelaria@ oraz do umówienia spotkania w biurze Kancelarii w Rzeszowie lub BonusiakJestem aplikantem radcowskim przy Okręgowej Izbie Radców Prawnych w Rzeszowie. Specjalizuje się w zakresie zagadnień prawa bankowego, windykacji należności Klientów, prawa cywilnego oraz wsparciem w obsłudze prawnej podmiotów gospodarczych.
. 642 61 27 384 554 337 251 450
odszkodowanie za grunty przejęte pod drogi
